Φιλικές μέθοδοι εκπαίδευσης για τα σκυλιά μας!

Αν και σκυλιά και ιδιοκτήτες δεν μιλούν την ίδια γλώσσα, υπάρχουν θετικές προς το σκύλο μέθοδοι εκπαίδευσης στις οποίες οι ιδιοκτήτες μπορούν να καταφύγουν για να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά με τους σκύλους τους. Τα γλωσσικά εμπόδια σήμερα μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν με τη βοήθεια αποτελεσματικών εκπαιδευτικών εργαλείων όπως η στάση του σώματος, ο ήχος της φωνής, η οπτική επαφή, αβλαβή εργαλεία εκπαίδευσης και λίγη παραπάνω γνώσση πάνω στην ψυχολογία των σκύλων και στις βασικές αρχές διδασκαλίας τους.

Είναι γεγονός πως όλο και περισσότεροι εκπαιδευτές σήμερα προς τιμήν τους εγκαταλείπουν τις παλιές περιοριστικές και στηριγμένες στη βία και στη διόρθωση μεθόδους εκπαίδευσης και καταφεύγουν σε άλλες φιλικές προς τα ζώα και πιο αποτελεσματικές, οι οποίες στηρίζονται σε υπαρκτά και επιστημονικώς αποδεδειγμένα δεδομένα για το πώς τα σκυλιά μαθαίνουν μια συμπεριφορά αρχικά και πως μετά αυτή η συμπεριφορά ενισχύεται, μπαίνει σε εντολή και επαναλαμβάνεται κατόπιν αυτής της εντολής (classical conditioning, operant conditioning, positive reinforcement). Όλες αυτές οι μέθοδοι είναι στηριγμένες πάνω σε θεωρίες ενίσχυσης συμπεριφορών μέσω της επιβράβευσης, άλλοτε με φαγητό, άλλοτε με παιχνίδια, άλλοτε με χάδια και με καλά λόγια και γενικά με οτιδήποτε ένας σκύλος μπορεί να θεωρήσει υψηλής αξίας εκείνη τη στιγμή. Το τελικό αποτέλεσμα είναι πως τα σκυλιά γίνονται πιο ενθουσιώδη ως προς την εκπαίδευση και νιώθουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και σε εμάς!

Classical Conditioning

Εδώ ουσιαστικά μιλάμε για τη θεωρία περί αντανακλαστικών του Παυλώφ, και για την περίπτωση που δεν τη θυμόμαστε από τις σχολικές μέρες, ας τη δούμε λίγο συνοπτικά. Κάποια σκυλιά εκτέθηκαν από τον Παυλώφ στον ήχο ενός κουδουνιού και ακολούθως μετά από 2-3 δευτερόλεπτα τους προσφέρθηκε το φαγητό τους. Αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές και μετά από λίγο ο Παυλώφ παρατήρησε πως τα σκυλιά είχαν σιελόρροια κατευθείαν μετά το άκουσμα του κουδουνιού ακόμα και αν το φαγητό αργούσε να τους προσφερθεί.

Αυτή η θεωρία μας αποδεικνύει χωρίς καμία αμφιβολία πως τα ζώα έχουν την ικανότητα να συσχετίζουν πράξεις και ερεθίσματα με ευχάριστες ή δυσάρεστες επιπτώσεις. Από την πλευρά της εκπαίδευσης τώρα, το συμπέρασμα είναι πως τα σκυλιά αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους και αξιολογούν τα ερεθίσματα που εκλαμβάνουν σύμφωνα με το τι θα τους προσφερθεί αμέσως μετά. Η εκπαίδευση με κλίκερ είναι μία εφαρμογή της θεωρίας του Παυλώφ στην πράξη καθώς ο σκύλος μαθαίνει πως όταν ακούει τον ήχο του κλίκερ θα ακολουθήσει κάτι πολύ καλό γι αυτόν και έτσι απολαμβάνει την εκπαίδευσή του

Operant Conditioning

Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης με κλίκερ, ο σκύλος εκτίθεται στον θόρυβο του κλίκερ όταν κάνει αυτό που θέλουμε σωστά και μετά επιβραβεύεται. Το να επαναλαμβάνει ο σκύλος μία συγκεκριμένη συμπεριφορά επειδή γνωρίζει πως αυτό θα οδηγήσει στην επιβράβευσή του είναι ακριβώς αυτό που ονομάζουμε operant conditioning. Θέτουμε δηλαδή το σκύλο στην κατάσταση του να εκτελεί μια εντολή εκούσια, για να πάρει αυτό που θέλει.. Την επιβράβευση!

Ο ήχος του κλίκερ είναι άκρως αποτελεσματικός γιατί αποτυπώνει στο μυαλό του σκύλου μία «φωτογραφία» της επιθυμητής συμπεριφοράς χωρίς να του αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας για το τι είναι αυτό που θέλουμε να κάνει. Ο ήχος του κλίκερ είναι στην ουσία σαν να μπορούμε να λέμε στον σκύλο κάθε φορά με τον ίδιο τόνο στη φωνή μας και ακαριαία «Αυτό είναι! Μπράβο, πολύ καλή δουλειά κάνεις!! Έρχεται η επιβράβευσή σου!!»

Ένα ακόμα παράδειγμα της εφαρμογής της θεωρίας του operant conditioning στην καθημερινότητα ενός σκύλου είναι αυτό που όλοι έχουμε δει μπροστά μας: ιδιοκτήτης καλεί το σκύλο του που έχει απομακρυνθεί και εκείνος κάποια στιγμή έρχεται.. ο ιδιοκτήτης τότε τον μαλώνει, τον αρπάζει από το λουρί και η βόλτα μαζί με την διασκέδαση τελειώνει.. Μετά από μερικές επαναλήψεις του ίδιου συμβάντος, ο σκύλος βλέπει και ακούει τον ιδιοκτήτη του να του φωνάζει και απομακρύνεται ακόμα περισσότερο, απλά γιατί η επίπτωση που είχε το ερέθισμα (ο ιδιοκτήτης τον καλεί) τις προηγούμενες φορές ήταν πολύ δυσάρεστη (μάλωμα και τέλος της διασκέδασης). Από την άλλη πλευρά τώρα.. αν κάθε φορά που φωνάζουμε το σκύλο μας να έρθει κοντά μας τον επιβραβεύουμε πολύ, ακόμα και αν αργήσει να έρθει, ο σκύλος θα αρχίσει συνειδητά να έρχεται όλο και πιο γρήγορα για να πάρει την επιβράβευση!!

Positive Reinforcement

Κάθε φορά που δίνετε μία λιχουδιά στο σκύλο σας, ένα ξαφνικό χάδι στο κεφάλι του, ανοίγετε την πόρτα για να πάτε βόλτα, ή απλά του λέτε «Μπράβο» με χαρούμενη φωνη, ο σκύλος σας επιβραβεύεται με θετικό τρόπο και μαθαίνει πως αυτό που έκανε εκείνη τη στιγμή είναι αυτό ακριβώς που πρέπει να κάνει για να ξανακερδίσει κάτι από όλα αυτά. Σε αυτό αναφερόμαστε όταν μιλάμε για εκπαίδευση μέσω θετικής ενίσχυσης (positive reinforcement). Οι επιθυμητές συμπεριφορές ¨επιβάλλονται¨ στο σκύλο με το να επιβραβεύονται με στρατηγική και με σωστό συγχρονισμό. Ο συγχρονισμός είναι πολύ σημαντικός καθώς αν αργήσουμε πάνω από 3 δευτερόλεπτα να επιβραβεύσουμε μια συμπεριφορά είναι πολύ πιθανό ο σκύλος μας να μην καταλάβει τι ήταν αυτό που επιβραβεύσαμε. Γι αυτό ακριβώς είναι το κλίκερ τόσο σημαντικό εργαλείο στην εκπαίδευση των σκύλων!

Η πιο συχνή ανησυχία των ιδιοκτητών απέναντι στην θετική ενίσχυση ως μέθοδο εκπαίδευσης των σκυλιών τους είναι πως τα σκυλιά τους μπορεί να εξαρτηθούν από τις λιχουδιές και πως αυτοί θα πρέπει να τις μεταφέρουν πάντα και παντού. Το όμορφο πράγμα με τη θετική εκπαίδευση όμως είναι πως όταν γίνει σωστά σταδιακά αφαιρούνται οι λιχουδιές ως επιβράβευση και τη θέση τους παίρνουν τα χάδια και το «Μπράβο» που μην ανησυχείτε.. είναι εντελώς δωρεάν και μεταφέρονται εύκολα!! Μία στο τόσο βέβαια είναι καλό να δίνονται και λιχουδιές για να φρεσκάρουμε την εκπαίδευση και να κρατάμε το κίνητρο των σκυλιών ζωντανό!

Το να δίνουμε περιστασιακά λιχουδιές, στο μυαλό των σκύλων έχει σαν αποτέλεσμα κάθε φορά που τους δίνετε ένα παράγγελμα να είναι σα να αγοράζουμε εμείς ένα λαχείο. Οι πιθανότητες λένε πως δεν θα κερδίσουμε αλλά η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία.. Κάθε φορά λοιπόν βάζουν τα δυνατά τους και αν δεν είναι η τυχερή φορά.. δεν πειράζει.. ένα «μπράβο» και ένα χάδι αρκεί!

Εκπαιδευτικά εργαλεία

Κάποια ειδικά εργαλεία είναι απαραίτητα για να κάνουν την εκπαίδευση αποτελεσματική και να βοηθήσουν τους ιδιοκτήτες να πετύχουν το στόχο τους. Πνίχτες, ηλεκτρικά κολλάρα, κολλάρα σιτρονέλλας, γυρίσματα Alpha και οτιδήποτε είναι φτιαγμένο για να περιορίζει το σκύλο και να του δίνει κάτι αρνητικό να θυμάται σαν επίπτωση της συμπεριφοράς του, καλά είναι να πεταχτούν στον κάδο των σκουπιδιών και να αντικατασταθούν από άλλα φιλικά και αβλαβή προς το σώμα και την ψυχολογία των σκύλων όπως είναι το κλίκερ, η γλώσσα του σώματος, η άμεση οπτική επαφή, τα ατραυματικά λουριά κεφαλιού και ένα δύο βιβλία για τη θετική ενίσχυση!

Για παράδειγμα, ο σκύλος που συνηθίζει να τραβάει προς άλλους σκύλους στη βόλτα δεν χρειάζεται να φορέσει πνίχτη για να ελεγχθεί από τον ιδιοκτήτη του. Μπορεί απλά να μάθει πως να χρησιμοποιεί την εντολή «κοίτα με». Με αυτόν τον τρόπο όποτε χρειάζεται και κατόπιν εντολής, ο σκύλος παραμένει προσηλωμένος στον ιδιοκτήτη του και αγνοεί το τι γίνεται γύρω του. Το «κοίτα με» είναι μία πολύ δυνατή και χρήσιμη εντολή που μπορεί πολύ εύκολα να μαθευτεί με το να κλικάρουμε και να επιβραβεύουμε κάθε οπτική επαφή αρχικά σε ήσυχα μέρη. Σιγά σιγά ανεβάζουμε πρώτα το χρόνο που ο σκύλος μένει να μας κοιτάει μέσα στα μάτια και μετά εμπλουτίζουμε τα ερεθίσματα γύρω του. Καθώς ο σκύλος γίνεται όλο και καλύτερος σε αυτό, μαθαίνει σταδιακά να παραμένει εντελώς ψύχραιμος σε περιβάλλοντα που πριν του προκαλούσαν νευρικότητα και ισχυροποιείται ο δεσμός με τον ιδιοκτήτη του.

Αυτό ήταν ένα πολύ μικρό παράδειγμα μιας φιλικής μεθόδου επικοινωνίας με το σκύλο σας. Όλα τα σκυλιά αξίζουν να μάθουν τον τρόπο να επικοινωνούν με τους ιδιοκτήτες τους και όλα έχουν το δικαίωμα να μάθουν πώς να κάνουν σωστές επιλογές και πώς να είναι άξια μέλη μιας οργανωμένης κοινωνίας. Δεν μπορούν όμως να τα μάθουν όλα αυτά με τη χρήση περιοριστικών μεθόδων εκπαίδευσης και βίας καθώς ο φόβος τους αναιρεί το δικαίωμα να σκέφτονται. Τόσο ο σκύλος σας όσο και εσείς αξίζετε να έχετε τέλεια επικοινωνία και ελευθερία έκφρασης, μην χάνετε αυτό σας το δικαίωμα για χάρη κανενός..

Σοφές σκυλοσυμβουλές!!

Γιατί το να χτυπάμε τα σκυλιά μας είναι εντελώς απαράδεκτο.

Ένας σοβαρός λόγος που δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε βία προς τα σκυλιά είναι πως είναι απλά άδικο. Τα σκυλιά είναι πιστοί σύντροφοι και σε αντίθεση με τους ανθρώπους  δεν έχουν στη φύση τους την εκδίκηση. Όταν τα σκυλιά εκνευρίζουν τους ιδιοκτήτες τους παρακούοντας τους δεν είναι επειδή είναι ανυπότακτα ή απλά άτακτα, αλλά είναι απλά επειδή η φύση τους καθορίζει τη συμπεριφορά τους και δεν μπορούν έτσι απλά να καταλάβουν τα δικά μας δεδομένα και τους κανόνες μας.

Εναπόκειται ωστόσο στον κάθε ιδιοκτήτη να καθοδηγήσει σωστά το σκύλο του και αυτό μπορεί να γίνει αποτελεσματικά όχι με τη χρήση βίαιων και περιοριστικών μεθόδων, αλλά με τη βοήθεια της επιβράβευσης και της θετικής ενίσχυσης της συμπεριφοράς. Αυτός ο τύπος εκπαίδευσης εστιάζει στην επιβράβευση του σκύλου για τις σωστές και επιθυμητές συμπεριφορές του και ταυτόχρονα στην απομάκρυνση κάθε είδους επιβράβευσης για τις ανεπιθύμητες (εδώ ας σημειώσουμε πως ακόμα και ένα απλό βλέμμα προς το σκύλο μας θεωρείται επιβράβευση). Οι ιδιοκτήτες που δεν είναι ικανοί να διδάξουν τα σκυλιά τους με αποτελεσματικές και ειρηνικές μεθόδους και καταφεύγουν στο να χτυπάνε τα σκυλιά τους καλά είναι να ενημερωθούν για τα αρνητικά αποτελέσματα που η βία έχει πάνω τους και γενικά στην σχέση μεταξύ ιδιοκτήτη και σκύλου.

Γιατί δεν πρέπει να χτυπάμε τα σκυλιά;

1.  Γιατί πονάει

Υπάρχει δυστυχώς ακόμα ο μύθος πως τα σκυλιά και κυρίως συγκεκριμένες φιλές, δεν αισθάνονται πόνο και πρέπει να τα χτυπάμε για να γίνουν ‘σκληρά’ και να μάθουν τρόπους. Οι σκύλοι όμως είναι εφοδιασμένοι με νευρικό σύστημα, ακριβώς όπως και εμείς, και έτσι αισθάνονται πόνο με τον ίδιο τρόπο με τον άνθρωπο. Μερικά σκυλιά μπορεί να είναι γενετικά καθορισμένα να μην δείχνουν ότι πονούν, αλλά αυτό δε σημαίνει πως δεν υποφέρουν σιωπηλά. Το ξύλο μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς σωματικούς τραυματισμούς και ψυχολογικές και συναισθηματικές ουλές.

2.  Γιατί προκαλεί το σκύλο να αμυνθεί δαγκώνοντας

Όταν τα σκυλιά υποστούν βία αναπτύσσουν φοβίες απέναντι στους ιδιοκτήτες τους αλλά και γενικά στους ανθρώπους. Το ξύλο μπορεί εύκολα να γυρίσει μπούμερανγκ προς τον ιδιοκτήτη καθώς ο σκύλος μπορεί να αποφασίσει κάποια στιγμή να προστατεύσει τον εαυτό του δαγκώνοντας το χέρι που πάει να τον χτυπήσει. Έχουμε λοιπόν δημιουργήσει ένα σκύλο επιθετικό από ένα φιλικό και χαρούμενο κουτάβι που αποκτήσαμε κάποτε… Να σημειώσουμε επίσης πως η επιθετικότητα λόγω φόβου είναι η συχνότερη προβληματική συμπεριφορά που αντιμετωπίζουμε όλοι οι συμπεριφοριστές καθημερινά.

3.  Γιατί προκαλεί ριζικές αλλαγές στη συμπεριφορά του σκύλου

Τα σκυλιά που «τρώνε ξύλο» γίνονται ανασφαλή. Φοβούνται, ουρούν κατά την επαφή με ανθρώπους και έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση. Σταματούν να περπατούν με αυτοπεποίθηση και χαμηλώνουν το κεφάλι και την ουρά τους. Μπορεί να γίνουν ιδιαιτέρως ανήσυχα, νευρικά, υπερβολικά υποτακτικά και να ζουν τη ζωή τους φοβισμένα. Όλη αυτή η κατάσταση προκαλεί στους σκύλους χρόνιο στρες με καταστροφικά αποτελέσματα στην ψυχολογία αλλά και στην υγεία τους.

4.  Γιατί βλάπτει τη σχέση μας με τα σκυλιά μας

Τα σκυλιά που τρώνε ξύλο δεν εμπιστεύονται τους ιδιοκτήτες τους. Ο ιδιοκτήτης πρέπει να είναι η μέγιστη πηγή εμπιστοσύνης, ασφάλειας και καθοδήγησης για το σκύλο του. Τρομαγμένα από το ξύλο και κακοποιημένα σκυλιά μπορεί να φοβούνται ακόμα και να χαϊδευτούν ή να φοβούνται τις ξαφνικές κινήσεις των ιδιοκτητών τους. Δεν θα φτάσουν ποτέ αυτά τα σκυλιά στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους ακριβώς γιατί τόση πολύ ενέργεια σπαταλιέται στο να προστατέψουν τον εαυτό τους από τον ίδιο τους τον ιδιοκτήτη.

5.  Γιατί το ξύλο είναι παρεξηγημένη έννοια

Αν οποιοσδήποτε ιδιοκτήτης πιστεύει πως με το ξύλο επιβεβαιώνει τη θέση του ως αρχηγός Άλφα της αγέλης κάνει πολύ μεγάλο λάθος. Βασικά χάνει τελείως αυτό το ρόλο.  Στη φύση, ο αρχηγός της αγέλης είναι απόλυτα ήρεμος και δεν καταφεύγει στη βία για να αποδείξει πως είναι ανώτερος στην ιεραρχία. Ο David Mech (βιολόγος-ερευνητής της άγριας ζωής), με τις μελέτες του πάνω στους λύκους επιβεβαιώνει ακριβώς αυτό. Ας δούμε ένα κομμάτι της θεωρίας του αναφορικά με το τον ρόλο Άλφα στις αγέλες των λύκων.

David Mech’s Theory on the Alpha Role.

«Αντιθέτως, βία χρησιμοποιείται κυρίως από τα χαμηλότερα σε ιεραρχία μέλη της αγέλης, τα οποία θέλουν να ανέβουν ψηλότερα στην ιεραρχία της. Χτυπώντας τον σκύλο σας, μπορεί τελικά να του δείχνετε πως είστε χαμηλότερα από αυτόν στην ιεραρχία και πως θέλετε με αυτόν τον τρόπο να ανεβείτε. Και πάλι, ο ισορροπημένος αρχηγός σε μία αγέλη δεν χρειάζεται να καταφύγει στη βία: κερδίζει εξουσία με το να ελέγχει πλήρως τους πόρους της αγέλης και χρησιμοποιεί την γλώσσα του σώματός του για να προλάβει ή να σταματήσει καυγάδες. (τελετουργική μορφή επιθετικότητας).

 Ασκώντας βία πάνω σε ένα σκύλο βασικά του λέτε «σε χτυπάω γιατί δεν έχω τις απαραίτητες δεξιότητες να σε διδάξω το σωστό με θετικό και αποδεκτό τρόπο». Ακόμα, το να χτυπάμε ένα σκύλο είναι ισοδύναμο με το να στήνουμε την κατάσταση γύρω από τον σκύλο έτσι ώστε εκείνος να αποτύχει, ο σκύλος τότε δεν θα καταλάβει τι του ζητάμε και τον βάζουμε να ζει σε ένα κόσμο γεμάτο φόβο, αδικία και παρεξηγήσεις.»

 

Η γνώση είναι δύναμη.. Τώρα που γνωρίζετε.. τι θα κάνετε την επόμενη φορά που ο σκύλος σας θα σας παρακούσει;;; Και όχι μην πιστέψετε πως μία σφαλιάρα που και που δεν θεωρείται ξύλο ή βία. Ειδικά τα σκυλιά που ζουν σε ημιασφάλεια – ημιβία, είναι αυτά που τυραννιούνται πιο πολύ γιατί διαψεύδονται συνεχώς, οπότε φοβούνται ακόμα πιο πολύ. Σκεφτείτε το..

                                                                                          Pet behaviour solutions

10 Συμβουλές για σκυλο - γονείς!

 

        i.            Κάθε επαφή που έχετε με το σκύλο σας είναι μία συνεδρία εκπαίδευσης. Σημαντικό είναι να γνωρίζετε τι πρέπει να κάνετε για να μην επιβραβεύετε ανεπιθύμητες συμπεριφορές καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας!

 

      ii.            Τα ζώα καταλαβαίνουν περισσότερα από τη γλώσσα του σώματός σας παρά από αυτά που τους λέτε. Αυτό σημαίνει πως θα χρειαστεί να προσέχετε τα σήματα που σας δίνει ο σκύλος σας, τα σήματα που του δίνετε εσείς με τις κινήσεις σας και να περιορίσετε τις «συνομιλίες» μεταξύ σας!

 

    iii.            Οι σκύλοι και οι γάτες εκτελούν συμπεριφορές που οι άνθρωποι γύρω τους επιβραβεύουν. Προκειμένου να αλλάξουμε τη συμπεριφορά τους, είναι σημαντικό να ενισχύουμε επιθυμητές συμπεριφορές, αλλά και να αφαιρούμε οποιουδήποτε είδους επιβράβευση από τις μη επιθυμητές!

 

     iv.            Το να εκπαιδεύει κάποιος ένα ζώο είναι μία ικανότητα που μπορεί να μαθευτεί, όπως το να παίζουμε τένις. Λίγες αλλαγές στον τρόπο που κινήστε, στο συγχρονισμό των κινήσεων και στις συμπεριφορές που επιβραβεύετε κάνει τεράστια διαφορά στην επικοινωνία με το κατοικίδιό σας. Αν δεν έχετε το αποτέλεσμα που ζητάτε, επικοινωνήστε με έναν ειδικό στη συμπεριφορά των ζώων για να σας καθοδηγήσει!

 

       v.            Η θετική εκπαίδευση δεν έχει να κάνει μόνο με το να δώσουμε σε ένα σκύλο λιχουδιές ως βραβείο για μια σωστή συμπεριφορά που θα μας προσφέρει. Έχει κυρίως να κάνει με τη διασκέδαση. Όσο πιο διασκεδαστική γίνεται η εκπαίδευση τόσο πιο εύκολα μαθαίνει ο σκύλος! Έχει επίσης να κάνει με το να χρησιμοποιούμε κάθε τι που ο σκύλος θέλει, ως επιβράβευση  –  χάδια, παιχνίδια, προσοχή, φαγητό, βόλτες… και ότι άλλο!

 

     vi.            Ο στόχος της εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι πρώτα απ’ όλα να δείξουμε στον σκύλο πως το να συμπεριφέρεται με το σωστό τρόπο είναι ο μόνος δρόμος για να κερδίζει οτιδήποτε σημαντικό! Τίποτα στη ζωή δεν είναι δωρεάν!!

 

   vii.            Πετάξτε το πιάτο του σκύλου σας στα σκουπίδια! Τα ζώα στη φύση περνούν πολλές ώρες να ψάχνουν για το φαγητό τους και να δουλεύουν γι αυτό και άπειρες έρευνες δείχνουν πως αν στα ζώα δοθεί η επιλογή εκείνα θα προτιμήσουν το φαγητό που θα χρειαστεί να δουλέψουν γι αυτό, από το φαγητό που θα τους δοθεί έτοιμο σε ένα πιάτο. Ο καλύτερος τρόπος να χρησιμοποιήσετε το φαγητό του σκύλου σας με διασκεδαστικό και χρήσιμο τρόπο είναι να το χρησιμοποιήσετε στην εκπαίδευσή του, στα παιχνίδια και στις βόλτες, καθώς έτσι του παρέχετε το απαραίτητο φαγητό μαζί με χρήσιμη και σωστή αλληλεπίδραση μεταξύ σας. Ακόμα μπορείτε να τοποθετήσετε το φαγητό του μέσα σε κατάλληλα σχεδιασμένα παιχνίδια με στόχο να κρατήσετε το σκύλο σας ήρεμο και προσηλωμένο σε κάτι όταν αυτό είναι που χρειάζεστε!

 

 viii.            Η ώρα της βόλτας δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για να σας αγνοεί ο σκύλος και να κάνει τα δικά του! Η βόλτα είναι η καταλληλότερη στιγμή για να δεθείτε με το σκύλο σας και να περάσετε και οι δύο καλά. Κάντε ασκήσεις κατά τη διάρκεια της βόλτας και μάθετε τον σκύλο να εστιάζει πάνω σας σαν να παίζετε το πιο διασκεδαστικό παιχνίδι!

 

     ix.            Σκύλοι, γάτες, άλογα και οποιοδήποτε άλλο ζωάκι, χρειάζονται άσκηση καθημερινά. Όσον αφορά τους σκύλους, οι βόλτες δεν τους παρέχουν μόνο άσκηση αλλά είναι σημαντικές για συνεχόμενη κοινωνικοποίηση με ανθρώπους, καινούρια περιβάλλοντα και άλλα ζώα. Τους δίνουν ακόμα ερεθίσματα για να σκέφτονται, λόγους να μάθουν να παίρνουν σωστές αποφάσεις και εμπλουτίζουν τη ζωή τους. Άλλωστε καλός σκύλος είναι πάντα ο κουρασμένος σκύλος!!!

 

 

       x.            Και τέλος! Το λουρί που σας δένει με το σκύλο σας δεν είναι ο τρόπος για να τον ελέγχετε. Είναι απλά ένα εργαλείο για ώρα ανάγκης! Αυτό που πρέπει να ελέγχετε είναι το μυαλό του σκύλου και όχι το σώμα του. Αν το μυαλό του δεν είναι υπό την επιρροή σας, το σώμα δεν θα μπορέσει ποτέ να είναι, ανεξάρτητα με το μέγεθος που έχει ο σκύλος σας!!

                                 Pet behavior solutions - Θετική εκπαίδευση σκύλων και γατών

Κατανοώντας τα σήματα ηρεμίας των σκύλων.

 

Τι είναι τα σήματα ηρεμίας;

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως αν υπήρχε ένας κόσμος της γλώσσας του σώματος, οι σκύλοι θα ήταν οι αρχηγοί του. Αποκλεισμένοι από την ικανότητα της ομιλίας και με πολύ περιορισμένο φάσμα ομιλίας -όπως την γνωρίζουμε εμείς-, οι σκύλοι περιορίζονται στη γλώσσα του σώματός τους για να επικοινωνήσουν τόσο με τους ανθρώπους όσο και με σκυλιά και με ζώα άλλου είδους. Χρειάζεται όμως να είμαστε πολύ προσεκτικοί και παρατηρητικοί για να αναγνωρίσουμε τα σήματα αυτά. Ωστόσο, με λίγη εξάσκηση και βοήθεια, είναι δυνατό να μπορέσουμε να κατανοήσουμε αυτά που οι σκύλοι έχουν να πουν.

Είναι σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα σήματα που στέλνουν οι σκύλοι όταν βρίσκονται σε κατάσταση στρες, ώστε να μην τους πιέζουμε πέρα από τα όριά τους. Πολλές φορές στην συναναστροφή μας με σκυλιά αγνοούμε τα σήματα άγχους τους με αποτέλεσμα να τα πιέζουμε πάνω από το επίπεδο που αυτά μπορούν να διαχειριστούν, κάτι που ποτέ δεν θα έκανε ένας σοβαρός θετικός εκπαιδευτής, ειδικός στη συμπεριφορά του σκύλου. Συνήθως τα σήματα αυτά διαρκούν λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο και είναι δύσκολο για τον απλό παρατηρητή να προλάβει να τα αναγνωρίσει, σε αυτό βοηθάει πολύ η παρατήρηση οποιουδήποτε βίντεο που αναφέρεται σε σκύλους, σε αργή παρουσίαση και με κλεισμένη τη φωνή για να απομονώσουμε αυτό που έχουμε μάθει οι άνθρωποι να θεωρούμε σημαντικό.. Την ομιλία!

Από τη φύση τους τα σκυλιά είναι προγραμματισμένα να αποφεύγουν τους καυγάδες. Στη φύση, το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας του σκύλου αναλώνεται στο κυνήγι, στην αναπαραγωγή και στις βασικές ενέργειες επιβίωσης – πολύ λίγη ενέργεια μένει να αναλωθεί σε καυγάδες μεταξύ τους. Για να αποφύγουν λοιπόν αυτή την απώλεια ενέργειας, το είδος, έχει αναπτύξει ένα τελετουργικό σημάτων με το σώμα τους. Τα λεγόμενα σήματα ηρεμίας. Αυτά τα σήματα χρησιμοποιούνται για να πουν στα υπόλοιπα σκυλιά «Καταλαβαίνω τι εννοείς, οπότε μη με πειράξεις», «Απλά παίζω, μην παίρνεις στα σοβαρά τη συμπεριφορά μου», « Έι, παιδιά, πλησιάζεται πολύ κοντά σε καυγά, ηρεμίστε..». Επειδή όμως οι σκύλοι δεν μιλάνε όπως οι άνθρωποι και το να τους δίνουμε ομιλία είναι μια μορφή ανθρωπομορφισμού που καλά είναι να αποφεύγουμε, ας κρατήσουμε πως αυτό που θέλουν να μεταδώσουν στα άλλα σκυλιά, καθώς και σε εμάς με αυτά τα σήματα είναι αυτό που νιώθουν τη δεδομένη χρονική στιγμή.

Ας δούμε λοιπόν κάποια από τα βασικά αυτά σήματα ηρεμίας και τι θέλουν να μας πουν.

Σήματα ηρεμίας.

Τα σήματα ηρεμίας χρησιμοποιούνται από τα σκυλιά για να αποφύγουν απειλές, να ηρεμίσουν τους ανθρώπους και τα άλλα σκυλιά γύρω τους, να επικοινωνήσουν μαζί μας και να μας κάνουν γνωστό το φόβο, τη νευρικότητα και το άγχος τους και φυσικά όπως είπαμε για να αποφύγουν τις ‘παρεξηγήσεις’.

Το βασικότερο χαρακτηριστικό των σημάτων ηρεμίας είναι πως όλα τα σκυλιά τα χρησιμοποιούν, είναι δηλαδή μία ακόμα διεθνής γλώσσα!!

Ας ρίξουμε λοιπόν μία ματιά.

·         Γύρισμα κεφαλιού.  Μπορεί να δείτε τον σκύλο σας να γυρίζει το κεφάλι του από την άλλη μεριά όταν πλησιάζει ένας άλλος σκύλος, ή και άνθρωπος, ειδικά όταν εκείνος έρχεται κατά μέτωπο. Τα σκυλιά προτιμούν πάντα να πλησιάζονται σε καμπύλη. Ένα γύρισμα του κεφαλιού προσανατολίζει το βλέμμα σε άλλο σημείο του σώματος και όχι στα μάτια, κάτι που στον κόσμο των σκυλιών μπορεί να ληφθεί σαν ευθεία απειλή.

·         Ήπιο βλέμμα.  Και πάλι, τα ορθάνοιχτα μάτια είναι σημάδι απειλής οπότε οι σκύλοι μισοκλείνοντας τα μάτια τους όταν πλησιάζουν ο ένας τον άλλον ξέρουν πως δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούν.

·         Αλλάζουν κατεύθυνση.  Οι σκύλοι το κάνουν αυτό για να αποφύγουν μία εν δυνάμει αψιμαχία.

·         Γλείφουν τα χείλη και τη μύτη τους.  Πόσοι ιδιοκτήτες δεν έχουν δει το σκύλο τους να περνάει τη γλώσσα του πάνω από τα χείλια και τη μύτη του συνεχώς, χωρίς να υπάρχει καν η υπόνοια φαγητού στο χώρο..; Προφανώς κάτι κάνει το σκύλο να αισθάνεται άβολα εκείνη τη στιγμή και αυτό είναι ένα ακόμα σήμα ηρεμίας.

·         Ακινητοποίηση.  Ένας σκύλος μπορεί να ακινητοποιηθεί όταν αισθάνεται να απειλείται από έναν άλλο σκύλο ή άνθρωπο. Όταν ένας άνθρωπος σκύβει απότομα κατά πάνω του για να τον χαϊδέψει ή κάποιος σκύλος έρχεται ευθαρσώς και ξεκινάει να τον μυρίζει, ο σκύλος μπορεί να σταθεί τελείως ακίνητος για κάποια δευτερόλεπτα. Αυτό είναι ένα ακόμα σήμα προς τον εισβολέα ώστε να αποφύγει οποιαδήποτε διαφωνία μεταξύ τους.

·         Πολύ αργό περπάτημα.  Κάτι τέτοιο μπορούμε να δούμε συχνά σε χώρους όπου μπορούμε να έχουμε τα σκυλιά μας ελεύθερα και κάποιος ιδιοκτήτης φωνάζει έντονα και για πολύ ώρα το σκύλο του να έρθει κοντά του. Ο σκύλος του τότε μπορεί να ξεκινήσει να έρχεται αλλά με πολύ αργό βάδισμα. Αυτό που θέλει να πει ο σκύλος είναι απλά.. «έρχομαι.. αλλά ηρέμισε πρώτα γιατί σε φοβάμαι…»

·         Χαμηλά στο πάτωμα το μπροστά μέρος του σώματος και η ουρά να κουνιέται έντονα (play bow).  Αυτή η στάση είναι συνήθως μία πρόσκληση σε παιχνίδι και έτσι έχουμε όλοι συνηθίσει να την αντιμετωπίζουμε. Επιπλέον όμως της πρόσκλησης σε παιχνίδι, ο σκύλος μας θέλει να μας πει πως αυτή τη στιγμή παίζει και ότι και να κάνει δεν χρειάζεται να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν.

·         Κάθεται/ξαπλώνει.  Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης και αν ο χειριστής υψώσει τον τόνο της φωνής του ζητώντας από το σκύλο να κάνει κάτι συγκεκριμένο, ο σκύλος μπορεί να ανταποκριθεί με το να καθίσει ή να ξαπλώσει. Αυτό δε σημαίνει πως ο σκύλος παρακούει τον εκπαιδευτή του, παρά μόνο πως θέλει να του πει να ηρεμίσει γιατί ήδη προσπαθεί πολύ σκληρά.

·         Χασμουρητό. Αν στην περίπτωση που αγκαλιάζετε το σκύλο σας σφιχτά για να του δείξετε την αγάπη σας εκείνος χασμουριέται και γλείφει τα χείλη του... δε νυστάζει.. δυσφορεί. Το χασμουρητό κατά τη διάρκεια μιας οποιαδήποτε επαφής με έναν σκύλο υποδηλώνει πως η επαφή αυτή δεν είναι ευχάριστη στο σκύλο και καλό θα ήταν να τον ανακουφίσουμε από το στρες σταματώντας την επαφή αυτή.

·         Μυρίζουν στο έδαφος.  Όταν κατά τη διάρκεια μίας οποιαδήποτε επαφής (άνθρωπος ή άλλος σκύλος) με το σκύλο μας, αυτός χαμηλώνει το κεφάλι του και μυρίζει στο έδαφος για μία στιγμή και χωρίς να υπάρχει κάτι συγκεκριμένο να μυρίσει, τότε αυτό που θέλει να πει στον περίγυρό του είναι πως η επαφή αυτή είναι διφορούμενη και θα ήθελε λίγο χώρο και χρόνο να χαλαρώσει.

·         Σώμα σε καμπύλη.  Όταν ένας άνθρωπος ή ένας σκύλος πλησιάζει κατά πρόσωπο είναι σοβαρή απειλή για έναν σκύλο. Το να γυρίσει το σώμα του προς άλλη κατεύθυνση είναι το δεύτερο στάδιο μετά το γύρισμα του κεφαλιού, για να μας πει πως αυτή η επαφή είναι άκρως απειλητική και φοβάται.

·         Κάθετη εισβολή ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα σκυλιά ή ανθρώπους που τσακώνονται.  Αυτό το σήμα προϋποθέτει ο σκύλος να νιώθει πολύ σίγουρος για τον εαυτό του. Βάζει στην ουσία το σώμα του εμπόδιο για να σταματήσει έναν ενδεχόμενο ή εν εξελίξει καυγά και προσπαθεί να ηρεμίσει τα πνεύματα.

·         Ξύσιμο.  Χωρίς κανέναν λόγο ξύσιμο μπορεί να είναι ένα σημάδι άγχους, νευρικότητας, ανασφάλειας και απογοήτευσης. Πολύ συχνό σε ευερέθιστα και υπερενεργητικά σκυλιά όταν τους ζητάμε περισσότερα από ότι μπορούν να αντέξουν την συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

·         Άλλα σημάδια άγχους.  Ορθάνοιχτα μάτια – όταν το λευκό μέρος των ματιών φαίνεται κατά πολύ, έντονο λαχάνιασμα, τίναγμα του τριχώματος – όπως όταν είναι βρεγμένο, διεσταλμένες κόρες, εναλλαγή λαχανιάσματος και τελείως κλειστού στόματος με εισπνοή από τη μύτη, ρουθούνισμα.

 

Πότε εμφανίζονται τα σήματα ηρεμίας.

Μπορούμε να δούμε σήματα ηρεμίας να εμφανίζονται στη συμπεριφορά των σκύλων μας σε μία ποικιλία περιπτώσεων όταν ο σκύλος μας νιώθει άβολα, όταν θέλει να δείξει πως δεν είναι απειλή, όταν θέλει να γίνει φίλος με έναν άλλον σκύλο ή άνθρωπο. Ακολουθεί μία λίστα από τα πιο κοινά σενάρια στα οποία μπορούμε να παρατηρήσουμε σήματα ηρεμίας από τα σκυλιά μας.

Σήματα ηρεμίας προς ανθρώπους:

·         Όταν κάποιος σκύβει απότομα πάνω από έναν άγνωστο σκύλο.

·         Όταν αγκαλιάζουμε έναν σκύλο που δεν έχει μάθει από κουτάβι πως αυτό είναι εκδήλωση αγάπης. (Μην αφήνεται ποτέ παιδιά να αγκαλιάζουν άγνωστα σκυλιά)

·         Όταν ένας άνθρωπος κοιτάει κατά πρόσωπο έναν σκύλο και ευθεία μέσα στα μάτια του.

·         Όταν τραβάμε φωτογραφίες τα σκυλιά μας.

·         Όταν ο ιδιοκτήτης αρχίζει να εκνευρίζεται με τον σκύλο του.

·         Όταν μαλώνουμε έναν σκύλο. (Όχι ο σκύλος σας δεν δείχνει ένοχος επειδή κατέστρεψε ένα μαξιλάρι.. απλά σας κάνει σήματα ηρεμίας!!)

·         Όταν ένας σκύλος πιέζεται από τον ιδιοκτήτη του σε μία κατάσταση που ήδη νιώθει άβολα, πχ. στον κτηνίατρο.

Σήματα ηρεμίας προς άλλους σκύλους:

·         Όταν ένας σκύλος πλησιάζει πολύ γρήγορα ή κατά πρόσωπο έναν άλλο.

·         Όταν ένας πολύ μεγαλύτερος σκύλος μυρίζει έναν πολύ μικρότερο.

·         Όταν προσπαθούμε να επιβάλουμε τη φιλική συμπεριφορά ενός σκύλου προς έναν μη κοινωνικό σκύλο.

·         Όταν ένας σκύλος προσπαθεί να αποφύγει έναν καυγά ή να σταματήσει άλλους σκύλους από το να καυγαδίσουν.

·         Όταν ένας σκύλος θέλει να ξεκινήσει παιχνίδι.

·         Για να επιδείξουν ειρηνικές διαθέσεις μεταξύ τους.

Αυτές είναι μόνο λίγες από τις περιπτώσεις που τα σκυλιά μας επιδεικνύουν σήματα ηρεμίας καθημερινά. Κρατήστε στο μυαλό σας όμως πως οι σκύλοι κάνουν σήματα ηρεμίας προς άλλου είδους ζώα επίσης!!

 

Πως χρησιμοποιώ τα σήματα ηρεμίας κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης.

Στο επάγγελμά μου χρησιμοποιώ τα σήματα ηρεμίας προς όφελος δικό μου και του ιδιοκτήτη με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα, πάντα σκανάρω τα σκυλιά κατά τη διάρκεια των συνεδριών μου για να βεβαιώνομαι πως τα σκυλιά είναι πάντα χαρούμενα και δεν αγχώνονται. Αν κάποια στιγμή παρατηρήσω πως ένας σκύλος εκδηλώνει σημάδια άγχους φροντίζω να του δώσω τον απαιτούμενο χώρο και χρόνο να ηρεμίσει ανάμεσά μας.

Εννοείται πως βασίζομαι πολύ στα σήματα ηρεμίας που εκδηλώνουν τα σκυλιά όταν εξασκώ τεχνικές επανένταξης προβληματικής συμπεριφοράς. Ο συγχρονισμός είναι βασική προϋπόθεση εδώ και πρέπει να αναγνωρίζω ακαριαία πότε ένας σκύλος περνάει το όριο μέχρι το οποίο αισθάνεται ασφαλής και να μπορώ να τον επαναφέρω στην ασφάλεια αμέσως για να μην διακινδυνεύω την ψυχολογία του και την αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης. Τα σκυλιά ευτυχώς είναι άκρως αποτελεσματικά στο να δείχνουν λεπτομέρειες για το πώς νιώθουν.

Συχνά, βάζω δικά μου σκυλιά να δουλέψουν μαζί μου, με σκυλιά που παρουσιάζουν επιθετική συμπεριφορά ή φόβο προς το είδος τους, γιατί είναι πολύ ικανά στο να κάνουν σήματα ηρεμίας. Υπάρχουν περιπτώσεις που το επιθετικό σκυλί δεν εκδηλώνει επιθετική συμπεριφορά μόνο και μόνο επειδή ο δικός μου σκύλος είναι ψύχραιμος και σίγουρος για τον εαυτό του και του στέλνει πολύ ισχυρά σήματα ηρεμίας.

Τέλος, χρησιμοποιώ τα σήματα ηρεμίας για να βοηθήσω σκυλιά που τους λείπει η κοινωνικοποίηση ή είναι ιδιαιτέρως φοβικά ή και ντροπαλά. Μερικές φορές απλά ο σωστός τρόπος να πλησιάσω αυτά τα σκυλιά κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου. Αυτές είναι και οι στιγμές που νιώθω πως η εκπαίδευση ενός σκύλου αξίζει πραγματικά και είναι ένα θαύμα!!

Pet Behaviour Solutions 6980748924